1. đạI CưƠNG VếT THƯƠNG.
Chǎm sóc bệnh nhân có vết thương, vết mổ phải bǎng bó cần thực hiện đúng kỹ thuật vô khuẩn, để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.
2. NGUYÊN TắC THAY BǍNG.
2.1. Sát khuẩn vết thương sạch sẽ
2.2. Vô khuẩn triệt để dụng cụ, vật liệu và tay thủ thuật viên.
2.3. Đủ bông gạc thấm hút dịch trong 24 giờ.
2.4. Nhẹ nhàng nhanh chóng, không làm tổn thương thêm các tổ chức, rút ngắn thời gian đau đớn cho bệnh nhân.
2.5. Che kín vết thương ngǎn ngừa nhiễm khuẩn.
3. Kỹ THUậT THAY BǍNG.
3.1. Vết thương.
3.1.1. Chuẩn bị:
a) Địa điểm: Nếu có điều kiện thì nên có phòng thay bǎng vô khuẩn, hữu khuẩn, thoáng, sạch có đủ ánh sáng, kín đáo, có bàn ghế để thay bǎng.
b) Bệnh nhân:
- Làm công tác tư tưởng động viên bệnh nhân.
- Tốt nhất là đưa bệnh nhân lên phòng thay bǎng, cho bệnh nhân nằm ngồi thoải mái tiện cho việc thay bǎng, bộc lộ vùng cần bǎng.
c) Dụng cụ, thuốc men:
* Dụng cụ: Trước khi chuẩn bị dụng cụ người điều dưỡng đeo khẩu trang và rửa tay:
- Chuẩn bị một khay vô khuẩn trong đó gồm có:
+ 1 kéo cắt chỉ
+ 3 kẹp (phẫu tích, peang, Kocher)
+ Cốc nhỏ
+ Bông cầu, bông miếng, gạc, số lượng tùy tình trạng vết thương
+ Que thǎm dò
- Dụng cụ khác
+ Kéo cắt bǎng
+ Lọ cắm 2 kìm
+ Bǎng dính hoặc bǎng vải
+ Tấm nylon nhỏ
+ Túi giấy hoặc khay quả đậu đựng bǎng bẩn
* Thuốc và dung dịch sát khuẩn các loại
- Tùy hoàn cảnh, điều kiện của bệnh viện
- Các dung dịch sát khuẩn thường dùng
+ Cồn iod 1%
+ Dung dịch oxy già
+ Dung dịch NaCl 0,9%.
+ Dung dịch Zephiran 0,1%
+ Dung dịch Betadin
- Các loại thuốc dùng tại chỗ:
+ Thuốc bột: sulfamid, kháng sinh tổng hợp
+ Thuốc mỡ: oxyt kẽm, mỡ kháng sinh
3.1.2. Tiến hành
a) Thay bǎng một vết thương vô khuẩn thông thường:
- Đem dụng cụ đến bên giường bệnh nhân
- Giải thích cho bệnh nhân biết việc sắp làm
- Để bệnh nhân ở tư thế thuận tiện cho việc thay bǎng
- Che bình phong (nếu cần)
- Lót giấy báo hoặc mảnh nylon nhỏ phía dưới vết thương giữ cho giường không bị bẩn.
- Đặt túi giấy hoặc khay quả đậu ở chỗ thuận tiện để đựng bǎng bẩn.
- Tháo bỏ bǎng bẩn vào túi giấy, chỉ cầm vào phần sạch của bǎng, nếu bấn quá phải dùng kìm.
- Nếu là bǎng cuộn: Tháo ngược chiều bǎng hoặc cắt bỏ ở cạnh gạc hay dùng kìm nâng lên rồi cắt.
- Nếu là bǎng dính: Bóc bỏ các chân bǎng nếu có điều kiện dùng ete nhỏ vào các chân bǎng.
- Nếu là khǎn tarn giác và bǎng có dải: tháo hoặc cắt bǎng.
- Tháo bỏ bǎng gạc:
+ Vết thương dính: tưới dung dịch NaCl đẳng trương lên gạc và vết thương.
+ Vết thương khô: tháo dọc theo vết mổ
- Quan sát và đánh giá tình trạng vết thương
- Rửa tay
- Dùng một kìm vô khuẩn gắp bông nhúng vào dung dịch sát khuẩn, chuyển bông sang kìm thứ hai, rửa vết thương từ trong ra ngoài. Rửa trong
vết thương trước, sau đó rửa xung quanh. Nếu muốn rửa lại dùng rniếng bông khác đến khí sạch.
- Rửa rộng xung quanh vết thương và các vùng lân cận.
- Dùng gạc thấm khô vết thương bằng dung dịch muối đẳng trương vắt khô.
- Dùng bông lau khô xung quanh vết thương.
- Đắp thuốc vào vết thương theo chỉ định điều trị.
- Đắp gạc phủ kín vết thương.
- Dùng bǎng dính hoặc bǎng vải bǎng lại.
- Đặt bệnh nhân nằm lại thoải mái.
- Thu dọn dụng cụ
- Ghi hồ sơ:
+ Ngày giờ thay bǎng
+ Tình trạng vết thương
+ Dung dịch sát khuẩn đã dùng
+ Có cắt chỉ hay mở kẹp?
+ Tên người thay bǎng.
b) Thay bǎng vết thương nhiễm khuẩn:
Từ bước 1-9 giống như thay bǎng vết thương vô khuẩn thông thường.
- Rửa xung quanh vết thương trước
- Nặn hết mủ trong vết thương ra.
- Rửa trực tiếp vào vết thương.
- Vết thương có nhiều ngõ ngách: Dùng bơm tiêm bơm dung dịch muối đẳng trương rửa nhiều lần sau đó rửa bằng nước oxy già, cuối cùng rửa lại bằng dung dịch NaCl 0,9%.
- Nếu có tổ chức chết phải lấy hết.
- Thấm khô vết thương rồi cho thuốc điều trị vết thương theo chỉ định của thầy thuốc.
3.2 Cắt chỉ vết thương.
3.2.1. Vết thương khô:
Sau 7 ngày cắt chỉ: trước hết sát khuẩn xung quanh vết thương, sau sát khuẩn từng sợi chân chỉ, dùng kìm Kocher kẹp đầu chỉ bên cao và cắt sát về một phía rút ra rồi sát khuẩn lại.
3.2.2. Vết thương nhiễm khuẩn:
Có triệu chứng sưng, nóng, đỏ, đau thì phải cắt chỉ sớm vào ngày thứ 2 hoặc 3, cắt một mũi bỏ một mũi để dịch và máu trong vết thương thoát ra ngoài làm giảm và hạn chế viêm nhiễm ở bên trong, đến ngày thứ 7 cắt nốt chỉ còn lại.
* Những điểm cần chú ý
- áp dụng kỹ thuật vô khuẩn hoàn toàn trong khi bǎng, rửa vết thương.
- Phải thay bǎng những vết thương sạch trước khi thay bǎng những vết thương khác.
