Tăng tiểu cầu là một rối loạn trong đó cơ thể sản xuất tiểu
cầu quá nhiều (thrombocytes).
tiểu cầu đóng một vai trò quan trọng trong quá trình đông
máu.
Các rối loạn này được gọi là tiểu cầu phản ứng khi nó được
gây ra bởi một vấn đề cơ bản, chẳng hạn như nhiễm trùng.
Tăng tiểu cầu cũng có thể do một căn bệnh máu và tủy xương.
Gây ra bởi chứng rối loạn tủy xương, được gọi là tăng tiểu cầu cần thiết.
Nếu xét nghiệm máu cho thấy tăng tiểu cầu, cần xác định xem
đó là tiểu cầu phản ứng hoặc tăng tiểu cầu cần thiết.
Các triệu chứng:
- Tăng tiểu cầu phản ứng hiếm khi gây ra triệu chứng, có
thể:
- Nhức đầu.
- Hoặc hoa mắt chóng mặt.
- Đau ngực.
- Điểm yếu.
- Bất tỉnh.
- Thay đổi tầm nhìn tạm thời.
Nguyên nhân
Tủy xương - mô xốp bên trong xương - có chứa tế bào gốc có
thể làm tăng tế bào hồng cầu, bạch cầu hoặc tiểu cầu.
Tiểu cầu đi qua các mạch máu, nó dính lại với nhau để bắt
đầu đông mà cầm máu khi tổn thương mạch máu, chẳng hạn như khi bị vết cắt. Tiểu
cầu bình thường khoảng từ 150-400 G/L.
Nếu tăng tiểu cầu gây ra bởi chứng rối loạn tủy xương, tủy
xương sản xuất quá nhiều các tế bào tiểu cầu, phát hành quá nhiều tiểu cầu vào
máu.
Nguyên nhân tăng tiểu
cầu phản ứng bao gồm:
- Chảy máu cấp và mất máu.
- Phản ứng dị ứng.
- Ung thư.
- Suy thận mãn tính hoặc bệnh thận khác.
- Tập thể dục.
- Đau tim.
- Nhiễm trùng.
- Thiếu máu thiếu sắt.
- Cắt lá lách.
- Thiếu máu tán huyết - một loại thiếu máu, trong đó cơ thể
phá hủy các tế bào hồng cầu nhanh hơn nó tạo ra, thường do các bệnh máu nhất
định hoặc các rối loạn tự miễn dịch.
- Viêm, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, bệnh celiac, rối
loạn mô liên kết, bệnh viêm ruột.
- Phẫu thuật lớn.
- Viêm tụy.
- Chấn thương.
Thuốc có thể gây ra
tăng tiểu cầu phản ứng bao gồm:
- Epinephrine (Adrenalin Chloride, EpiPen).
- Tretinoin (Vesanoid).
- Vincristine.
Yếu tố nguy cơ
Có thể có nguy cơ bị tăng tiểu cầu nếu có tình trạng y tế
như bệnh thiếu máu thiếu sắt hoặc đã từng phẫu thuật.
Các biến chứng
Nếu kết quả tiểu cầu cao từ bệnh tủy xương, thay vì tiểu cầu
phản ứng, có thể có nguy cơ bị cục máu đông phát triển, một số trong đó có thể
đe dọa tính mạng.
Kiểm tra và chẩn đoán
Có thể tìm ra có tăng tiểu cầu thông qua một trong những thử
nghiệm sau đây:
- Xét nghiệm máu định kỳ cho thấy có số lượng tiểu cầu cao
hơn bình thường.
- Trong khám lâm sàng, bác sĩ thấy lá lách to hoặc có dấu
hiệu hoặc triệu chứng của nhiễm trùng hoặc điều kiện khác
- xét nghiệm máu toàn phần (CBC) để xác định số lượng tiểu
cầu.
- Xét nghiệm máu, trong đó lượng nhỏ máu được kiểm tra dưới
kính hiển vi - sẽ giúp xác định các vấn đề của tiểu cầu.
- Vì một số vấn đề có thể làm tăng tạm thời số lượng tiểu
cầu, bác sĩ có thể sẽ lặp lại các xét nghiệm máu để xem số lượng tiểu cầu theo
thời gian.
Bác sĩ cũng có thể:
- Kiểm tra mức chất sắt trong máu.
- Kiểm tra các dấu hiệu của viêm.
- Thử nghiệm gen để giúp xác định xem có rối loạn máu và tủy
xương.
- Thực hiện sinh thiết tủy xương để thu thập và kiểm tra mô
tủy xương.
Phương pháp điều trị và thuốc
Điều trị tiểu cầu phản ứng là hướng vào các nguyên nhân cơ
bản.
Nếu một cuộc giải phẫu gần đây hoặc chấn thương gây mất máu
đáng kể là nguyên nhân, nâng số lượng tiểu cầu có thể kéo dài.
Nếu nguyên nhân là bị nhiễm trùng mãn tính, bệnh viêm, số
lượng tiểu cầu có thể vẫn còn cao cho đến khi vấn đề được kiểm soát. Trong hầu
hết trường hợp, số lượng tiểu cầu sẽ trở lại bình thường sau khi nguyên nhân cơ
bản được giải quyết.
Loại bỏ lá lách có
thể gây ra tăng tiểu cầu suốt đời. Trong trường hợp đó, bác sĩ có thể kê
toa liều thấp aspirin để ngăn ngừa chảy máu, sự cố đông máu - mặc dù hiếm khi
xảy ra với tăng tiểu cầu phản ứng.
