Hình thể
ngoài
Tuỷ gai nằm
trong ống sống từ C1 đến L1 hoặc L2. Nhìn thẳng, tuỷ gai thẳng đứng; nhìn
nghiêng, tuỷ gai có hai chỗ uốn cong theo chiều cong của cột sống. Ở cổ, tuỷ
gai cong lõm ra sau; ở lưng, cong lõm ra trước.
Tuỷ gai có hình
trụ dẹt, màu xám trắng, dài từ 42- 45cm, có hai chỗ phình, phình cổ và phình thắt
lưng, tương ứng với đám rối thần kinh cánh tay và đám rối thắt lưng. Nón tuỷ là
tận cùng của tuỷ gai, nối với dây tận cùng chạy xuống xương cụt.
Phân đoạn
Tuỷ gai được
chia thành các đoạn tuỷ tương ứng với mỗi cặp thần kinh gai sống. Có 31 đoạn tuỷ
được phân chia như sau:
Phần cổ:
cho 8 đôi thần kinh cổ.
Phần ngực:
cho 12 đôi thần kinh ngực.
Phần thắt
lưng: cho 5 đôi thần kinh thắt lưng.
Phần nón tuỷ:
cho 5 đôi thần kinh cùng và 1 đôi thần kinh cụt.
Hình.
Tủy gai
1. Chất
xám 2. Chất trắng 3. Màng não tuỷ 4.
Rễ sau của dây thần kinh tuỷ gai 5. Rễ trước của
dây thần kinh tuỷ gai 6. Nhánh trước
Hình
thể trong
Chất xám: nằm
trong, có hình chữ H. Nét ngang là chất trung gian trung tâm. Nét dọc có 3 sừng:
sừng trước là sừng vận động, sau là sừng cảm giác, giữa là sừng bên.
Chất trắng:
bao quanh chất xám, gồm hai nửa, mỗi nửa gồm 3 thừng: thừng trước, thừng bên và
thừng sau.
Ống trung
tâm: nhỏ, nằm giữa tuỷ gai, ở trên thông với não thất IV.
Liên quan
Liên quan
giữa vị trí mỏm gai với các đoạn tuỷ và đôi dây thần kinh gai sống
Trong hai
tháng đầu của thai nhi, tuỷ gai chiếm trọn chiều dài của ống sống. Càng về sau,
do tốc độ phát triển của cột sống nhanh hơn so với tuỷ gai, do đó tuỷ gai tận
cùng ở vị trí bờ dưới đốt sống thắt lưng 1 hoặc bờ trên đốt sống thắt lưng 2.
Vì vậy chiều cao của mỗi đoạn tuỷ sẽ ngắn hơn chiều cao của đốt sống tương ứng,
cũng do đó một đoạn tuỷ sẽ không liên quan trực tiếp với đốt sống tương ứng
(hay là đốt sống cùng tên), mỗi đốt sống sẽ liên quan với một đoạn tuỷ thấp
hơn.
Hình.
Tủy gai: vị trí và các đoạn cong
Ở vùng cổ:
số đoạn tuỷ và dây thần kinh gai sống = số mỏm gai đốt sống + 1. Ví dụ khi ta sờ
thấy mỏm gai đốt sống cổ 5 thì đoạn tuỷ và đôi dây thần kinh gai sống thoát ra
ngang mức đó là C6.
Ở vùng ngực
trên (T1 - T5), số đoạn tuỷ = số mỏm gai + 2
Ở vùng ngực
dưới (T6 - T10), số đoạn tuỷ = số mỏm gai + 3.
Mỏm gai đốt
sống ngực 11 và khoảng gian gai ngay dưới liên quan với ba đoạn tuỷ thắt lưng
2,3,4.
