GUSS = GUGGING
SWALLOWING SCREEN
Trắc nghiệm này gồm có hai phần đánh giá là
“gián tiếp” và “trực tiếp”
1 Đánh giá gián tiếp khả năng nuốt: số điểm tối
đa là 5 và số điểm tối thiểu là 0
2 Đánh giá trực tiếp khả năng nuốt: số điểm tối
đa là 15 và số điểm tối thiểu là 0
Tổng số điểm cho cả hai phần của trắc nghiệm:
tối đa là 20 điểm và tối thiểu là 0 điểm
1. Đánh giá
gián tiếp khả năng nuốt:
Cho người bệnh tự làm sạch họng bằng cách nuốt
nước bọt thành công hoặc tự nuốt trôi 1ml nước lọc, nếu thành công chuyển tiếp
sang lần 2
|
TT
|
CÁC
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ
|
CÓ
|
KHÔNG
|
|
1
|
Độ cảnh tỉnh
(Người
bệnh phải tỉnh táo ít nhất trong15 phút)
|
1
|
0
|
|
2
|
Ho và làm sạch họng
Người
bệnh phải ho và làm sạch họng chủ động hai lần
|
1
|
0
|
|
3
|
Nuốt nước bọt
- Bình thường
|
1
|
0
|
|
4
|
- Chảy dãi
|
0
|
1
|
|
5
|
- Thay đổi giọng nói, nói khan sau nuốt nước bọt
|
0
|
1
|
|
|
TỔNG
SỐ ĐIỂM
|
5 điểm
|
|
|
1-4: cần làm thêm các thăm dò khác
5: tiếp tục làm phần 2 của nghiệm pháp
|
|||
2. Đánh giá trực
tiếp khả năng nuốt:
theo thứ tự (1) => (2) => (3)
dụng cụ: nước, thìa,
bánh mì
|
TT
|
CÁC
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ
|
|
THỨC
ĂN
|
||
|
Đặc
(1)
|
Lỏng
(2)
|
Rắn
(3)
|
|||
|
1
|
NUỐT
|
Không
nuốt được
|
0
|
0
|
0
|
|
Chậm
chất lỏng:>2 giây
thức ăn rắn: >10
|
1
|
1
|
1
|
||
|
Bình
thường
|
2
|
2
|
2
|
||
|
2
|
HO
(trong khoảng 3 giây vào các thời điểm: trước/ trong/ sau
khi
nuốt)
|
Có
|
0
|
0
|
0
|
|
Không
|
1
|
1
|
1
|
||
|
3
|
CHẢY
DÃI
|
Có
|
0
|
0
|
0
|
|
Không
|
1
|
1
|
1
|
||
|
4
|
THAY
ĐỔI GIỌNG
(nghe và đánh giá giọng nói của NB trước và sau khi nuốt
(Yêu cầu NB nói "Oh”)
|
Có
|
0
|
0
|
0
|
|
Không
|
1
|
1
|
1
|
||
|
|
CHO
ĐIỂM
|
1-4
điểm: dừng
|
1-4
điểm: dừng
|
1-4
điểm: dừng
|
|
|
5
điểm: tiếp bước 2
|
5
điểm: tiếp bước 3
|
5
điểm: bình thường
|
|||
|
|
TỔNG
SỐ ĐIỂM
|
|
15 điểm
|
||
* Tổng điểm tối đa sau 2 lần đánh giá: 20 điểm
|
|
Hướng
dẫn thực hiện trắc nghiệm nuốt trực tiếp
|
|
(1) Thử
nghiệm nuốt đồ đặc:
|
Cho người bệnh nuốt 1/3-1/2 thìa cà phê nước tinh khiết và
thức ăn có khả năng tạo độ quánh (giống như bánh pudding). Nếu không có dấu
hiệu khó nuốt, cho người bệnh nuốt tiếp 3-5 thìa pudding nữa. Đánh giá sau
khi thử nghiệm nuốt thìa thứ 5.
Dừng
ngay thửnghiệm nếu có một trong bốn dấu hiệu rối loạn nuốt.
|
|
(2) Thử
nghiệm uống dịch lỏng
|
Uống 3, 5, 10, 20ml nước tinh khiết. Nếu không có dấu hiệu
khó nuốt uống tiếp 50ml
Đánh
giá và dừng ngay thử nghiệm nếu có một trong bốn dấu hiệu của rối loạn nuốt.
|
|
(3) Thử
nghiệm nuốt đồ cứng
|
Cho
ăn bánh mỳ khô:
Thực
hiện tại giường bệnh: thử nghiệm có thể được lặp lại nhiều lần, mỗi lần nuốt
đồ cứng thường mất 10 giây – bao gồm cả thời gian nhai trong miệng.
Hoặc
có thể sử dụng:
Nội soi ống mềm + ăn bánh mỳ khô nhúng vào dung dịch màu
Nếu người bệnh không đạt được số điểm tối đa trong các nội
dung làm trắc nghiệm thì có thể đánh giá thêm bằng một trong các thăm dò như:
đánh giá rối loạn nuốt bằng nội soi gắn camera (VFES), nội soi ống mềm (FEES)
(nếu thực sự cần thiết).
Dừng
ngay thử nghiệm khi có một trong bốn dấu hiệu của rối loạn nuốt.
|
ĐÁNH GIÁ NGHIỆM
PHÁP GUSS
|
KẾT
QUẢ
|
MỨC
ĐỘ RỐI LOẠN
|
KHUYẾN
CÁO
|
|
|
20
|
Nuốt Chất đặc/lỏng/rắn bình thường
|
Không hoặc rối loạn nuốt nhẹ, ít nguy cơ bị hít dị vật
|
- Ăn bình thường
- Tiếp tục uống nước, lần đầu có sự giám sát của chuyên
gia trị liệu ngôn ngữ (SLT) hoặc Điều dưỡng đột quỵ!
|
|
15-19
|
Nuốt Chất đặc/lỏng bình thường, không nuốt được chất rắn
|
Rối loạn nuốt nhẹ với nguy cơ hít dị vật thấp
|
- Chế độ ăn của rối loạn nuốt (thức ăn mịn)
- Uống nước chậm, một ngụm nhỏ/ lần
- Làm thêm nội soi ống mềm (FEES) hoặc nội soi gắn camera
(VFES)
- Khám thêm SLT
|
|
10-14
|
Nuốt được chất đặc, không nuốt được chất lỏng
|
Rối loạn nuốt trung bình đi kèm nguy cơ hít dị vật
|
- Ăn chất đặc như của trẻ em và bổ sung nuôi dưỡng đường
tĩnh mạch
- Tất cả nước phải làm đặc lại!
- Thuốc phải nghiền ra và pha với nước thành dịch đặc
- Không dùng thuốc dạng nước!!
- Khám thêm FEES hoặc VFES, SLT
Cho
người bệnh ăn qua ống thông dạ dày hoặc nuôi dưỡng đường tĩnh mạch
|
|
0-9
|
Không nuốt được nước bọt hoặc chất đặc
|
Rối loạn nuốt nặng với nguy cơ cao hít dị vật
|
- Không ăn bằng miệng
- Khám thêm FEES hoặc VEFS, SLT
Cho
người bệnh ăn qua ống thông dạ dày hoặc nuôi dưỡng đường tĩnh mạch
|
This tool was translated by Le Dinh Tung MD,
PhD. Head of Physiology Department, Hanoi Medical Universityand Associate
Professor. Tran Viet Luc MD, PhD. Vietnam National Geriatric Hospital.
