8 khám lách
1. chào-hỏi tên- giới thiệu-mục đích- đề nghị
đồng ý và hợp tác.
2. Tư thế:
- Khi nhìn, sờ
lách: BN nằm ngửa, 2 chân co, 2 tay đặt lên ngực hoặc giơ lên phía đầu.
- Khi gõ lách: nằm
nghiêng phải, chân phải duỗi, chân trái gấp 90 độ, hai tay giơ lên phía đầu.
- BS ngồi bên phải
BN.
- Hướng đúng nguồn
sáng
3. Bộc lộ:
Trên ngang núm vú, dưới ngang hai gai chậu trước trên.
4. *quan sát bụng và vùng lách:
- Hình dáng bụng:
cân đối hay lệch.
- Lách to: thấy
khối u nhô lên ở hạ sườn trái
- Lách rất to: bụng
phồng, da nhẵn, rốn phẳng.
5. *sờ lách
- Sờ bằng cả
lòng bàn tay, từ dưới lên trên, từ phải sang trái, ấn như trong khám bụng.
- Sờ từ hạ sườn
phải sang.
Sờ từ gai chậu trước trên bên phải, hướng qua rốn.
Sờ từ vùng hố chậu trái lên.
- Khi sờ thấy một
khối, nếu không thì khi sờ đến điểm mà đường giữa đòn trái cắt bờ sườn trái,
yêu cầu BN hít vào sâu và đẩy nhẹ bàn tay lên trên (cơ hoành đẩy lách sâu xuống),
lúc này có thể chạm vào cực trước của lách.
- Mô tả lách to:
+ bờ dưới: bờ tù/sắc, đo theo cm dưới bờ sườn, hoặc theo độ:
Độ I: 2cm dưới bờ sườn (mấp mé bờ sườn)
Độ II: 4cm dưới bờ sườn (quá bờ sườn trái)
Độ III: ngang rốn
Độ IV: quá rốn đến mào chậu
+ cực trước: bờ tù/sắc,
kích thước theo cm (vượt quá đường nách trước, đường giữa đòn phải)
+bờ răng cưa (rốn lách)
+bề mặt: nhẵn, gồ ghề
+mật độ: chắc/cứng/mềm
+đau/không đau
6. *gõ lách
- Gõ từ trên xuống
dưới theo các đường nách trước, nách giữa, nách sau, đánh dấu ranh giới của diện
đục.
- Gõ theo trục dọc
của lách, dọc theo các khoang liên sườn 9,10,11.
- Xác định kích
thước và vị trí của lách: bờ trên/dưới, cực trước/sau, kích thước trước-sau,
trên-dưới.
- Lách to khi:
+cực trước của lách vượt quá đường nách trước, vượt quá đường
giữa đòn sang bên phải (tính theo cm)
+bờ dưới tính theo cm dưới bờ sườn hoặc theo độ (ở trên)
7. Chào và cảm ơn người bệnh, báo cáo kết quả.
Mô tả đúng tính chất để khẳng định hoặc loại trừ hạch to.
**tiêu chuẩn để
xác định lách to:
- Sờ thấy khối ở
vùng mạng sườn trái, di động theo nhịp thở, có thể có bờ răng cưa.
- Gõ: liền với
diện đục của lách.
**lách to cần chẩn
đoán phân biệt với hạch to và các khối u ở vị trí xung quanh: u dạ dày, u
gan trái, u đại tràng góc lách, u thận trái, u đuôi tuỵ, u ruột non, áp xe dưới
hoành…
