Tiêm vaccine đúng, tầm soát đủ, điều trị kịp thời - chúng ta có thể tiến tới loại trừ ung thư cổ tử cung

Tiêm vaccine đúng, tầm soát đủ, điều trị kịp thời - chúng ta có thể tiến tới loại trừ ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung từ lâu được xem là một trong những loại ung thư có thể phòng ngừa hiệu quả nhất, bởi y học đã xác định rõ yếu tố gây bệnh chính: nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus). Đây là loại virus rất phổ biến, lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc da – niêm mạc trong hoạt động tình dục. Phần lớn phụ nữ sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời mà không có triệu chứng. Hầu hết trường hợp, cơ thể tự loại bỏ virus trong vòng 1–2 năm. Tuy nhiên, khi nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao và kéo dài, tế bào cổ tử cung có thể tiến triển từ tổn thương tiền ung thư (CIN) thành ung thư cổ tử cung theo thời gian.

Tin vui là hiện nay y học đã có một “bộ ba bảo vệ” giúp phòng ngừa và phát hiện sớm căn bệnh này một cách hiệu quả. Khi phụ nữ được tiếp cận đầy đủ và đúng thời điểm, nguy cơ ung thư cổ tử cung có thể giảm đáng kể, thậm chí gần như bị loại bỏ.

1. Tiêm chủng vaccine HPV – lớp bảo vệ đầu tiên

Vaccine HPV giúp cơ thể tạo kháng thể đặc hiệu trước khi tiếp xúc với virus, đặc biệt hiệu quả nếu tiêm cho trẻ gái trước tuổi có quan hệ tình dục. Tiêm vaccine không chỉ bảo vệ từng cá nhân mà còn tạo lá chắn cộng đồng, giảm tỷ lệ lưu hành của virus trong dân số. Nhiều quốc gia đã chứng minh rằng khi tỉ lệ tiêm chủng cao, số ca tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung giảm rõ rệt theo thời gian. Tiêm chủng vì thế là nền tảng quan trọng nhất trong chiến lược phòng bệnh.

Tuy nhiên, vaccine không thể bảo vệ chống lại tất cả các chủng HPV, cũng không thể xoá bỏ nguy cơ ở những người đã nhiễm virus trước khi tiêm. Vì thế, lớp bảo vệ thứ hai – tầm soát định kỳ bằng xét nghiệm HPV – có vai trò không thể thay thế.

2. Tầm soát bằng xét nghiệm HPV – lớp bảo vệ thứ hai

Tầm soát định kỳ bằng xét nghiệm HPV nguy cơ cao (HPV DNA test) là phương pháp được khuyến cáo trên toàn thế giới. Phương pháp xét nghiệm HPV cho biết một người có nhiễm các chủng nguy cơ cao hay không.

+ Nếu kết quả âm tính, nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung trong vài năm tới rất thấp, vì vậy khoảng cách tầm soát có thể kéo dài (thường 3–5 năm tuỳ hướng dẫn).

+ Nếu kết quả dương tính, phụ nữ sẽ được đánh giá nguy cơ và có thể được chỉ định soi cổ tử cung, Pap smear bổ sung, hoặc xét nghiệm chuyên sâu hơn để phát hiện sớm tổn thương.

+ Xét nghiệm HPV còn giúp phát hiện tình trạng nhiễm virus dai dẳng – yếu tố nguy cơ quan trọng nhất dẫn đến ung thư.

3. Theo dõi và điều trị kịp thời – lớp bảo vệ cuối cùng

Xét nghiệm tầm soát chỉ có ý nghĩa khi kết quả được tiếp nhận đúng và có hướng dẫn tiếp theo phù hợp. Nhiều tổn thương tiền ung thư, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, có thể điều trị hiệu quả bằng các thủ thuật đơn giản như khoét chóp cổ tử cung bằng vòng nhiệt điện (LEEP) hoặc đốt lạnh và có thể hồi phục hoàn toàn. Việc chủ quan bỏ qua các dấu hiệu bất thường hoặc trì hoãn điều trị mới là điều khiến căn bệnh trở nên nguy hiểm.

-------

Ba lớp bảo vệ trên không tách rời mà bổ sung cho nhau như ba lớp áo giáp. Tiêm chủng giúp ngăn nhiễm mới. Tầm soát định kỳ giúp phát hiện tình trạng nhiễm virus dai dẳng và tổn thương sớm. Theo dõi – điều trị giúp ngăn chặn bệnh tiến triển thành ung thư. Khi cả ba được thực hiện đầy đủ, phụ nữ có một “lá chắn” vững chắc, bền bỉ theo suốt nhiều năm.

-------

Ung thư cổ tử cung không phải số phận. Chúng ta đã có đầy đủ công cụ khoa học để phòng ngừa và phát hiện sớm.

Điều cần thiết là mỗi người phụ nữ chủ động bảo vệ bản thân bằng cách:

+ Tiêm vaccine HPV càng sớm càng tốt

+ Thực hiện xét nghiệm HPV theo khuyến cáo

+ Đi khám ngay khi có bất kỳ bất thường như chảy máu âm đạo sau quan hệ, ra khí hư bất thường hoặc đau vùng chậu không rõ nguyên nhân.

-------

Một mũi tiêm hôm nay. Một lần tầm soát đúng hẹn. Một buổi khám sớm khi có dấu hiệu lạ. Những hành động tưởng chừng nhỏ ấy có thể cứu lấy cả một cuộc đời.