xoa bóp bấm huyệt 10 bệnh thường gặp

1. Liệt VII ngoại vi - khẩu nhãn oa tà (miệng và mắt bị trúng tà)

+ cơ năng: méo miệng, nói không tròn vành rõ chữ, ăn rơi vãi

+ thực thể: mất nếp nhăn trán, rãnh mũi má, nhân trung lệch, méo miệng, dấu hiệu Charles Bell, dấu hiệu thổi lửa

	Phong hàn	Phong nhiệt	Huyết ứ
Nguyên nhân	Do lạnh => phù nề thần kinh Sau khi gặp mưa hoặc trời lạnh, sau khi ngủ dậy vào sáng sớm	Do nhiễm trùng Sau nhiễm trùng tai: viêm tai xương chũm, viêm tai giữa	Sang chấn, u chèn ép Sau chấn thương, phẫu thuật
Triệu chứng	Toàn thân: sợ lạnh, sợ gió Mạch phù khẩn Rêu lưỡi trắng mỏng	Toàn thân: sốt, sợ gió, sợ nóng Mạch phù sác Rêu lưỡi vàng	Toàn thân: Mạch sác Lưỡi có điểm ứ huyết
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn (hàn mới xâm nhập vào phần biểu)	Biểu thực nhiệt	Biểu thực
Pháp điều trị	Khu phong, tán hàn, hành khí hoạt huyết (ôn thông kinh lạc) => hãn pháp, tiêu pháp	Khu phong, thanh nhiệt, hành khí hoạt huyết => hãn pháp, tiêu pháp	Hành khí hoạt huyết
Huyệt tại chỗ	Tình minh, toản trúc, dương bạch, ngư yêu, ty trúc không, đồng tử liêu, thừa khấp, nghinh hương, nhân trung, giáp xa, địa thương, thừa tương, ế phong
Huyệt toàn thân	Khu phong: phong trì, phong môn, hợp cốc đối diện (hoặc 2 bên) => cứu hoặc ôn châm (tả)	Thanh nhiệt: khúc trì, ngoại quan, hợp cốc, + nội đình => châm tả	Hành khí hoạt huyết: Huyết hải, cách du
Xoa bóp	Miết từ toản trúc xuống tình minh x 5 Miết từ toản trúc lên thái dương  x 5 Day quanh ổ mắt (không day vào nhãn cầu) Miết từ tình minh => nghinh hương => địa thương (bên liệt) Day quanh miệng x 10 Bấm và miết nhân trung về bên liệt, miết và kéo thừa tương về bên liệt Ấn và day các huyệt tại chỗ Xát má từ dưới lên trên bên liệt

2. đau đầu cơ năng (đầu thống)

	Phong hàn	Phong nhiệt	Can dương vượng	Thận hư
Nguyên nhân	Do lạnh	Phong nhiệt tà	Can dương vượng	Thận hư
Triệu chứng	Đau đầu nhiều lan xuống lưng gáy Toàn thân: sợ gió, sợ lạnh, miệng không khát Mạch phù Rêu lưỡi trắng mỏng	Đau đầu như xé Toàn thân: phát nóng, sợ gió, mắt đỏ, miệng khát, đại tiện bí, nước tiểu vàng Mạch phù sác Rêu lưỡi vàng	Đau đầu, chóng mặt Toàn thân: tâm phiền, đêm ngủ không yên, mặt đỏ, miệng đắng Mạch huyền có lực Rêu lưỡi vàng	Đau đầu trống rỗng, chóng mặt Toàn thân: thần mệt, sức yếu, di tinh, khí hư, ít ngủ Mạch tế vô lực Chất lưỡi đỏ, ít rêu
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn	Biểu thực nhiệt	Lý thực nhiệt	Lý hư
Pháp điều trị	Khu phong, tán hàn => hãn pháp, tiêu pháp	Khu phong, thanh nhiệt => hãn pháp	Bình can, tả hỏa	Dưỡng âm, bổ thận
Huyệt tại chỗ	4 vùng: Vùng trán: a thị, dương bạch, ngư yêu, ấn đường, toản trúc, thái dương, đầu duy Vùng đỉnh: a thị, bách hội, tứ thần thông Vùng gáy: a thị, phong trì Đau nửa đầu: a thị, bách hội, tứ thần thông, thái dương, phong trì, giáp tôn, suất cốc (bên đau) (+ túc tam lý: nâng cao sức khỏe)
Huyệt toàn thân	Khu phong: phong trì, phong môn, hợp cốc Thủy châm vitamin B (1,6,12) vào huyệt phong trì	Khu phong thanh nhiệt: khúc trì, ngoại quan, hợp cốc	Bình can: thái xung	Châm bổ: thận du
Xoa bóp	Miết vòng cung từ ấn đường tỏa ra thái dương rồi làm dần lên hết trán Phân - hợp Véo dọc cung lông mày Chải tóc từ trước ra sau gáy Ấn và day huyệt vùng đau Chặt bằng hai tay Vỗ

3. viêm quanh khớp vai - kiên tý

* viêm phần mềm quanh khớp (gân cơ, dây chằng, bao khớp)

+ Cơ năng: đau, hạn chế vận động do đau

+ Thực thể:

- ấn đau các điểm bám gân quanh khớp

- giảm biên độ vận động khớp

	Kiên thống	Kiên ngung	Hậu kiên phong
Y học hiện đại (3 giai đoạn)	VQKV đơn thuần: Đau là chính, hạn chế động tác chủ động, ít hạn chế động tác thụ động	VQKV thể nghẽn tắc: Đau ít, hạn chế vận động là chính (cả chủ động và thụ động)	Hội chứng vai tay: = thể nghẽn tắc + rối loạn thần kinh vận mạch bàn tay
Nguyên nhân	Do phong, hàn, thấp kết hợp với nhau, làm bế tắc kinh lạc gây ra đau
Triệu chứng	Đau dữ dội, cố định một chỗ, tăng khi vận động, tăng khi trời lạnh, chườm nóng đỡ đau Mạch huyền khẩn Chất lưỡi hồng, rêu trắng	Đau ít, hạn chế vận động, tăng khi trời lạnh ẩm, nhất là ẩm. Toàn thân và khớp vai bình thường Mạch trầm hoạt Chất lưỡi hồng, rêu trắng dính nhớt	Giống triệu chứng của kiên ngung Thêm dấu hiệu rối loạn thần kinh vận mạch bàn tay: -  bàn tay phù, to cứng, bầm tím, lạnh có thể lan lên cẳng tay - bàn tay đau nhức, vận động hạn chế, teo cơ - móng tay mỏng, giòn, dễ gãy
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn	Biểu hư hàn	Biểu hư hàn
Pháp điều trị	Khu phong, tán hàn, trừ thấp, ôn thông kinh lạc	Khu phong, tán hàn, trừ thấp, thư cân hoạt lạc	Bổ khí huyết, hoạt huyết, tiêu ứ (xoa bóp là chủ yếu)
Huyệt tại chỗ	Huyệt quanh khớp vai: a thị, trung phủ, kiên ngung, kiên tỉnh, kiên trinh, nhu du Lan lên gáy: phong trì Xuống tay: khúc trì, tí nhu Xuống bả vai: thiên tông Hội chứng vai tay: thêm khúc trì, ngoại quan, hợp cốc, bát tà, tý nhu
Huyệt toàn thân	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc Trừ thấp: phong long (trung điểm đầu trên mắt cá ngoài và bờ ngoài nếp gấp khoeo	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc Trừ thấp: phong long (trung điểm đầu trên mắt cá ngoài và bờ ngoài nếp gấp khoeo)
Xoa bóp	Xoa, xát Day, lăn, bóp, đấm, chặt, vờn Bấm huyệt: kiên ngung, kiên tỉnh, kiên trinh, nhu du Vận động khớp vai: gấp, duỗi, dạng, khép, mở khớp vai Vờn khớp vai Rung tay Phát

4. đau thắt lưng - yêu thống

+ Cơ năng: đau thắt lưng 1 hoặc 2 bên cột sống

+ thực thể:

- cấp: co cứng cơ, hạn chế vận động

- mạn: teo cơ, cứng khớp

	Cấp			Mạn
	do hàn thấp	Do thay đổi tư thế hay vác nặng, lệch tư thế	Viêm cột sống	Do tâm căn suy nhược  (thể can thận hư)	Thoái hóa cột sống
Nguyên nhân	Hàn và thấp	Khí trệ, huyết ứ	Thấp nhiệt	Can thận hư
Triệu chứng	Hoàn cảnh: đau đột ngột sau lạnh, mưa, ẩm thấp Đau nhiều, thường một bên, hạn chế vận động, co cứng các cơ Mạch trầm huyền	Hoàn cảnh: sau mang vách nặng, thay đổi tư thế Đau nhiều một bên cột sống dữ dội, vận động hạn chế, co cứng cơ	Sưng nóng đỏ cột sống	Đau lưng, ù tai, ngủ ít, nhức đầu, tiểu tiện vàng, đại tiện táo, miệng khô, di tinh hoặc mãn kinh Mạch tế sác	Đau lưng nhiều, tăng khi trời lạnh, chườm nóng đỡ đau, chân tay lạnh, sợ lạnh Kèm các triệu chứng can thận hư Mạch trầm tế, Rêu lưỡi trắng
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn	Thực chứng	Thực nhiệt	Biểu lý tương kiêm, thiên nhiệt	Biểu lý tương kiêm, thiên hàn
Pháp điều trị	Khu phong tán hàn, trừ thấp, ôn thông kinh lạc => hãn pháp, tiêu pháp	Hành khí hoạt huyết => tiêu pháp	Khu phong, thanh nhiệt giải độc, trừ thấp, hoạt huyết => hãn pháp, tiêu pháp	Bổ thận âm, bổ can huyết, cố tinh - nam, điều hòa kinh nguyệt - nữ, an thần	Khu phong, tán hàn, trừ thấp, bổ can thận
Huyệt tại chỗ	A thị, thận du, đại trường du, bát liêu, ủy trung (bệnh lý thắt lưng nói chung), dương lăng tuyền (nếu co cứng cơ), Hoa Đà - giáp tích L2-L5
Huyệt toàn thân	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc Trừ thấp: phong long (trung điểm đầu trên mắt cá ngoài và bờ ngoài nếp gấp khoeo		Phong nhiệt: khúc trì, đại chùy, ngoại quan Trừ thấp: phong long	Bổ can, thận: Can du, Thận du, Tam âm giao, Thái khê An thần: Thần môn, tam âm giao	Khu phong: phong trì, phong môn, hợp cốc Trừ thấp: phong long Bổ can thận: Can du, Thận du, Tam âm giao, Thái khê
Xoa bóp	Xoa, xát Day, lăn, đấm, chặt, véo Bấm huyệt tại chỗ Vận động khớp cột sống lưng: vặn cột sống lưng (p121) Phát

5. cảm mạo

+ Cảm mạo phong hàn = thương phong

+ Cảm mạo phong nhiệt = cúm = thời hành cảm mạo

	Phong hàn	Phong nhiệt
Nguyên nhân	Phong hàn	Phong nhiệt
Triệu chứng	Mũi ngạt, chảy nước mũi trong, hắt hơi Nói khàn, ngứa họng, ho đờm nhiều trắng loãng Đau đầu, đau mình mẩy Sợ gió sợ lạnh, phát sốt, không đổ mồ hôi Mạch phù Rêu lưỡi trắng mỏng	Mũi ngạt, chảy nước mũi nặng Hầu họng sưng đỏ đau, ho ra đờm đặc Đau đầu Sợ gió sợ nóng, phát sốt, có mồ hôi Mạch phù sác Rêu lưỡi vàng mỏng
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn	Biểu thực nhiệt
Pháp điều trị	Phát tán phong hàn (tân ôn giải biểu)	Phát tán phong nhiệt (tân lương giải biểu)
Huyệt toàn thân	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc Chảy mũi, ngạt mũi: ấn đường, nghinh hương Ho đờm nhiều: phế du, trung phủ, thái uyên Đau đầu: bách hội, tứ thần thông, thái dương, ấn đường, phong trì Sốt: đại chùy, khúc trì, hợp cốc	Phong nhiệt: khúc trì, đại chùy, ngoại quan (còn lại như bên)

6. đau thần kinh tọa - tọa cốt phong, yêu cước thống

+ cơ năng:

đau vùng lưng lan dọc theo đường đi của thần kinh (L5 - mặt sau đùi, mặt trước ngoài cẳng chân, S1 - mặt sau đùi và mặt sau cẳng chân và lòng bàn chân 1/3 ngoài)

+ thực thể: điểm đau Valleix, nghiệm pháp Lasègue

	Thể phong hàn	Thể thấp tý
Nguyên nhân	Phong hàn	Phong, hàn, thấp kết hợp với can thận hư
Triệu chứng	Đau lan dọc theo dây thần kinh, tăng khi trời lạnh Mạch trầm hoãn Rêu lưỡi trắng	Đau dọc theo dây thần kinh, bệnh kéo dài, dễ tái phát Toàn thân: ăn kém, ngủ ít Mạch trầm hoạt Rêu lưỡi trắng dày, chất lưỡi nhợt
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn	Biểu, hư trung hiệp thực (hư bên trong kèm theo thực từ ngoài vào), hàn
Pháp điều trị	Khu phong, tán hàn, hành khí hoạt huyết	Khu phong, tán hàn, trừ thấp, bổ can thận, hành khí hoạt huyết
Huyệt tại chỗ	L5: a thị, Hoa Đà - giáp tích L5, đại trường du, thận du, trật biên, hoàn khiêu, phong thị, ủy trung, dương lăng tuyền, huyền chung, thái khê S1: a thị, Hoa Đà - giáp tích S1, đại trường du, thận du, trật biên, hoàn khiêu, thừa phù, ủy trung, thừa sơn, côn lôn
Huyệt toàn thân	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc	Phong hàn: phong trì, phong môn, hợp cốc Trừ thấp: phong long Bổ can thận: thận du, can du, tam âm giao, thái khê
Xoa bóp	Xoa, xát Day, lăn, đấm, chặt, véo Bấm huyệt tại chỗ (vùng lưng + chân) Chú ý: đưa xuống chân và vận động thêm khớp háng, gối, bàn ngón chân Vận động khớp cột sống lưng: vặn cột sống lưng (p121), vận động khớp háng (gấp - duỗi, dạng - khép, xoay trong - ngoài), vận động khớp gối (gấp, duỗi), vận động khớp cổ chân (gấp - duỗi, xoay), khớp bàn - ngón (có thể vê - không quá quan trọng) Phát

7. đau vai gáy - lạc chẩm

+ cơ năng: đau vai gáy, đầu nghiêng về bên đau khi co cứng nhiều, hạn chế vận động cổ

+ thực thể: Co cứng cơ cạnh sống, ấn đau, hạn chế vận động cột sống cổ

	Phong hàn	Thấp nhiệt	Huyết ứ
Nguyên nhân	Do lạnh xảy ra đột ngột sau đi mưa, tiếp xúc với lạnh	Do viêm nhiễm CSC và các cân cơ quanh vùng CSC	Sau mang vác vật nặng sai tư thế, nằm nghiêng, nằm gối quá cao, thoái hóa cột sống cổ,…
Triệu chứng	Toàn thân: sợ lạnh, sợ gió, đau tăng lên khi thời tiết lạnh, chườm ấm đỡ đau Mạch phù Rêu lưỡi trắng mỏng	Toàn thân: sốt, sưng nóng đỏ đau, hạn chế vận động vùng vai gáy Mạch phù sác Chất lưỡi đỏ,rêu lưỡi vàng	Toàn thân: Mạch phù khẩn Lưỡi có điểm ứ huyết
Chẩn đoán bát cương	Biểu thực hàn (hàn mới xâm nhập vào phần biểu)	Biểu thực nhiệt	Biểu thực
Pháp điều trị	Khu phong, tán hàn, hành khí hoạt huyết (ôn thông kinh lạc) => hãn pháp, tiêu pháp	Trừ thấp, thanh nhiệt giải độc, hành khí hoạt huyết => hãn pháp, tiêu pháp	Hành khí hoạt huyết => Tiêu pháp
Huyệt tại chỗ	Ôn châm các huyệt: A thị huyệt , Phong trì, Kiên tỉnh, Phong môn,Thiên trụ, Đại trùy, Đại trữ tùy theo lan : - Cánh tay : Kiên ngung, Kiên trinh - Bả vai : Thiên tông - Lưng : Tâm du, Phế du Thủy châm các huyệt: A thị huyệt, Kiên tỉnh bên đau, mỗi huyệt 0,5-1ml vit B1,B6,B12	Châm các huyệt: A thị huyệt , Phong trì, Kiên tỉnh, Phong môn,Thiên trụ, Đại trùy, Đại trữ tùy theo lan : - Cánh tay : Kiên ngung, Kiên trinh - Bả vai : Thiên tông - Lưng : Tâm du, Phế du	Châm các huyệt: A thị huyệt , Phong trì, Kiên tỉnh, Phong môn,Thiên trụ, Đại trùy, Đại trữ tùy theo lan : - Cánh tay : Kiên ngung, Kiên trinh - Bả vai : Thiên tông - Lưng : Tâm du, Phế du
Huyệt toàn thân	Giãn cơ :Dương lăng tuyền Chủ bệnh :Lạc chẩm cùng bên Hoạt huyết hòa ứ : Huyết hải, cách du 2 bên	Thanh nhiệt: khúc trì, ngoại quan,  nội đình, Dương trì, dương khê, thập tuyên Trừ thấp : Phong long	Hành khí hoạt huyết: Huyết hải, cách du 2 bên
Xoa bóp	Xoa , xát da vùng vai gáy bên đau Lăn, Chặt, Đấm, Bóp vùng vai gáy bên đau Bấm, day huyệt tại chỗ và toàn thân như trên : Ấn phong trì phải đỡ trán Vận động vùng vai gáy : cúi, ngửa, nghiêng, xoay, giật cục Vỗ lại

8. tâm căn suy nhược

Trạng thái rối loạn chức năng của hệ thần kinh trung ương, do mất thăng bằng tạm thời trung tâm hoạt động cao cấp ở vỏ não và 1 số trung khu dưới vỏ não, bởi các tác nhân tinh thần gây ra

Triệu chứng: mất ngủ, nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, lo lắng, giảm trí nhớ

	Can khí uất kết (hưng phấn tăng)	Can thận âm hư (ức chế giảm )	Âm dương đều hư ( cả 2 đều giảm)
Nguyên nhân	Nội nhân	Nội nhân	Nội nhân
Triệu chứng	Đau đầu dữ dội từng cơn thường ở vùng đỉnh đầu - Mất ngủ đầu giấc - Quên ít không ảnh hưởng công việc - Nóng nảy, dễ tức giận, hay thở dài - Chán ăn, bụng chướng, đầy hơi Lưỡi đỏ, rêu trắng, mạch huyền => Nếu can khí hóa hỏa: Lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền sác	Đau đầu vùng chẩm âm ỉ - Mất ngủ, hay tỉnh giấc giữa đêm, khó ngủ lại - Quên nhiều, ảnh hưởng đến công việc - Can thận hư : Hoa mắt, chóng mặt, mỏi gối, mắt mờ, đau lưng, ù tai, di tinh, tiểu đêm => Âm hư sinh nội nhiệt : cơn bốc hỏa,gò má đỏ, tâm phiền, không ngủ, dễ cáu gắt, miệng khô, nước tiểu đỏ Lưỡi đỏ khô, rêu lưỡi ít, mạch huyền, tế sác	Đau đầu âm ỉ - Mất ngủ toàn giấc - Trí nhớ giảm nhiều,ảnh hưởng công việc, sinh hoạt - Mệt mỏi, tay chân rã rời - Sợ lạnh, hoa mắt chóng mặt, ăn kém, nhạt miệng, chán ăn, ngũ canh tả, đau lưng, mỏi gối, tiểu trong dài, di tinh, liệt dương Lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng dày, nhờn, mạch trầm trì
Chẩn đoán bát cương	Lý thực nhiệt	Lý hư nhiệt	Lý hư hàn
Pháp điều trị	Sơ can lý khí giải uất, an thần => bổ pháp, tiêu pháp	Can thận âm hư :Bổ can thận âm, an thần, cố tinh Âm hư hỏa vượng : tư âm giáng hỏa, dưỡng tâm an thần => bổ pháp, tiêu pháp	Bổ thận âm dương, an thần, cố tinh => bổ pháp, tiêu pháp
Huyệt tại chỗ	- Đau đầu : A thi huyệt, Bách hội, Tứ thần thông ( giảm trí nhớ ), Ấn đường, Thái dương, Giác tôn, Suất cốc, Đầu duy, Phong trì,… - Đau lưng ( 2 thể sau ): A thị huyệt, Can du, Thận du, Đại trường du
Huyệt toàn thân	An thần : Thần môn, Tam âm giao, Nội quan Sơ can lý khí giải uất : Thái xung, Can du	An thần : Thần môn, Tam âm giao, Nội quan Bổ can thận âm : Can du, Thận du, Thái khê, Tam âm giao, Âm lăng tuyền	An thần : Thần môn, Tam âm giao, Nội quan Bổ thận dương ( cứu ) : Mệnh môn, Thận du, Khí hải, Quan nguyên
Xoa bóp	Đau đầu Đau lưng Tùy thể, có triệu chứng nào thì làm phần đó Ngoài ra : Khí công dưỡng sinh => giải tỏa tâm lý, rèn luyện nhân cách

9. viêm khớp dạng thấp - chứng tý

	Phong tý (hành tý) - viêm khớp phản ứng, thấp khớp	Hàn tý (thống tý)	Thấp tý (trước tý)- lao khớp gối	Nhiệt tý (đợt tiến triển VKDT, thoái hóa khớp)	Đàm ứ ở kinh lạc (gđ cuối của VKDT, thoái hóa khớp có biến dạng, teo cơ dính khớp)
Nguyên nhân	Phong hàn thấp	Hàn phong thấp	Thấp phong hàn	Phong thấp nhiệt	Phong thấp nhiệt kết hợp can thận hư
Triệu chứng	Đau di chuyển nhiều khớp, khớp nhỏ là chính, ko kèm sưng nóng đỏ Sợ gió Rêu lưỡi trắng mỏng mạch phù	Đau dữ dội một khớp, không kèm sưng nóng đỏ, trời lạnh thì đau tăng, chườm nóng thì đỡ đau Tay chân lạnh sợ lanh Rêu lưỡi trắng, mạch huyền khẩn	Các khớp nhức mỏi, tê bì, đau mỏi các cơ, vận động khó, trời lạnh ấm đau tăng. Miệng nhạt Rêu lưỡi dính nhơt, mạch hoãn	Các khớp sưng nóng đỏ đau đối xứng, cự án, ban ngày bệnh nhẹ đêm bệnh nặng đau tăng về đêm, co duỗi cử động khó khăn Sốt ra nhiều mồ hôi, sợ gió, nước tiểu vàng Reu lưỡi vàng mỏng, chất lưỡi đỏ, mạch hoạt sáp
Chẩn đoán bát cương	Biểu chứng	Biểu chứng thiên hàn	Biểu chứng	Thực nhiệt	Biểu lý tương kiêm
Pháp điều trị	Khu phong tán hàn trừ thấp hoạt huyết => Tiêu pháp	Tán hàn, khu phong, trừ thấp, hoạt huyết => Tiêu pháp	Trừ thấp, khu phong, hoạt huyết => Tiêu pháp	Khu phong, thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, hoạt huyết, trừ thấp => Tiêu pháp	Khu phong, thanh nhiệt, trừ thấp hóa đàm, thông lạc, bổ can thận => Hòa pháp
Huyệt tại chỗ	các huyệt tại vùng đau và lân cận	Ôn châm các huyệt tại chỗ và lân cận	Châm bổ	Châm tả các huyệt:	châm các huyệt tại chỗ và lân cận
Huyệt toàn thân	Khu phong: phong trì phong môn hợp cốc đối bên Hoạt huyết: huyết hải, túc tam lý	Quan nguyên khí hải, túc tam ký, tam âm giao (cứu)	Hoạt huyết:Túc tam lý,huyết hải, tam âm giao, thái khê Hợp cốc, phong trì, phong môn Phong long	Khu phong:phong môn, phong trì , hợp cốc đối bên  Thanh nhiệt: đại chùy, khúc trì , ngoại quan Hoạt huyết: huyết hải, cách du Trừ thấp: phong long	Khu phong: phong môn, phong trì , hợp cốc đối bên Thanh nhiệt: đại chùy, khúc trì , ngoại quan Trừ thấp, hóa đàm: phong long Bổ can thận: tam âm giao, can du, thận du, âm lăng tuyền, thái khê.
Xoa bóp	Các chỗ đau

10. di chứng liệt nửa người do TBMN - Bán thân bất toại

Bệnh xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần bộ não đột ngột ngừng trệ

Triệu chứng: các dấu hiệu thần kinh khu trú, có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ, có thể rối loạn ý thức, phản xạ bệnh lý

	Can thận âm hư	Phong đàm	Khí trệ huyết ứ
Nguyên nhân	Can thận âm hư: tăng huyết áp, xơ vữa mạch, người trẻ tuối	Phong đàm: béo bệu, chol máu cao	Khí trệ huyết ứ: tắc mạch lấp mạch, tiến sử bệnh van tim, xơ vữa mạch
Triệu chứng	- Thường xảy ra ở người lớn và trung tuổi có tăng huyết áp và xơ vữa mạch, liệt nửa người có thể liệt VII trung ương cùng bên, các dh barrel , minga, babinski, có thể có rối loạn cơ tròn, tay chân bên liệt tê dại - Can thận hư: hoa mắt chóng mặt, ù tai, đau lưng mỏi gối, di tinh, tiểu đêm. - Âm hư sinh nội nhiệt: gò má đỏ, sốt nóng, cốt chưng, triều nhiệt, ngũ tâm phiền nhiệt,nước tiểu đỏ - Lưỡi ít rêu, mạch tế sác.	- Thường xảy ra ở người béo , rối loạn lipid, liệt nửa người cùng bên, barrel minga babin, rối loạn cảm giác và cơ tròn, người nặng nề - Rêu lưỡi dính nhớt, dày, mạch trầm hoạt	- Thường xảy ra ở người mắc bệnh tim, nhồi máu não, … - Lưỡi nhợt có điểm ứ huyết, mạch trầm sáp.
Chẩn đoán bát cương	Lý hư nhiệt	Lý hư nhiệt	Lý hư
Pháp điều trị	Bổ can thận âm , thông kinh hoạt lạc => Bổ pháp, tiêu pháp	Kiện tỳ, hóa đàm, trừ phong hành khí hoạt huyết => Bổ pháp, tiêu pháp	Hành khí hoạt huyết, thông kinh hoạt lạc => Tiêu pháp
Huyệt tại chỗ	Bổ can thận: can du, thận du	Kiện tỳ: tỳ du
Huyệt toàn thân	Bổ can thận âm: tam âm giao, âm lăng tuyền, thái khê Thông kinh hoạt lạc: tùy vị trí mà châm các huyệt như mặt, tay chân, lưng….	Túc tam lý, phong long Thông kinh hoạt lạc:……	Bổ khí: túc tam lý, đản trung, khí hải Hoạt huyết: huyết hải, cách du.
Xoa bóp	Tùy vào vị trí mà xoa bóp.